Zelf je tuin renoveren doe je zo!

Een tuin compleet vernieuwen is een flinke klus. Zeker als u van plan bent om het zelf te doen, zonder hulp van een hovenier. Misschien blijft het waterelement staan en zijn er een paar planten die u graag behoudt, maar de rest gaat op de schop. Dan is een goed doordachte aanpak onmisbaar. Zonder voorbereiding kan het project onnodig veel tijd, geld en frustratie kosten. In dit artikel leest u welke stappen u moet doorlopen, waar u op moet letten en welke machines en materialen u nodig heeft.

Checklist voor jouw tuinrenovatie

Laten we beginnen met een kort overzicht van de stappen waar u rekening mee moet houden tijdens een tuinrenovatie. Uiteraard kan uw persoonlijke situatie hiervan afwijken. Mogelijk heeft u bijvoorbeeld een vijver die eerst gedempt moet worden. Grofweg kunt u echt er rekening houden met deze stappen:

1. Voorbereiding & ontwerp:

Breng de huidige situatie in kaart: zonligging, afwatering, hoogteverschillen en welke elementen u wilt behouden. Maak een plattegrond van de bestaande én gewenste indeling. Denk na over functies zoals zitplekken, opslag en looproutes. Benodigdheden: meetlint, schetsmateriaal, notitieboekje.

2. Sloop & leeghalen:

Verwijder oude bestrating, borders, planten en constructies. Graaf planten die u wilt behouden voorzichtig uit en zet ze tijdelijk op een veilige plek. Benodigdheden: kruiwagen, schop, snoeischaar, eventueel een minigraver, containers of bigbags.

3. Grondwerk:

Graaf oude grond af waar nodig, breng ophoogzand aan en zorg voor goede afwatering. Leg eventueel drainagebuizen aan. Bereid de ondergrond voor op bestrating. Benodigdheden: schop, hark, trilplaat, waterpas, grondfrees indien nodig.

4. Aanleggen harde elementen:

Leg terrassen en paden, plaats schuttingen of andere constructies zoals vlonders of verhoogde borders. Vergeet niet om leidingen voor verlichting of beregening mee te nemen. Benodigdheden: rubber hamer, voegzand, betonmix, paaldragers, tuinslang, verlengsnoeren.

5. Beplanting:

Plant eerst grote elementen zoals bomen en struiken, daarna vaste planten en bodembedekkers. Zet bestaande planten terug op hun nieuwe plek. Zorg voor goede grondverbetering met compost of tuinaarde. Benodigdheden: spade, tuinschepje, gieter of tuinslang, compost of tuinaarde.

6. Afwerking & nazorg:

Plaats tuinverlichting en sluit deze aan. Verwerk het waterelement in de nieuwe opzet. Werk de borders af, breng mulch aan tegen onkruid, en zet tuinmeubels en decoratie op hun plek. Blijf de komende weken goed water geven en controleer of alles aanslaat. Benodigdheden: LED-verlichting (12V), mulch, timer voor beregening, accessoires.

Oke, dat is een korte checklist. We begrijpen echter best dat u nu nog niet precies weet hoé u deze stappen moet doorlopen. Daar gaan we in onderstaande alinea’s dieper op in.

Tuinrenovatie begint met kijken, meten en plannen

Voordat u begint met slopen of graven, is het belangrijk om eerst goed te kijken naar wat er nu ligt. Loop door de tuin op verschillende momenten van de dag. Kijk waar de zon staat in de ochtend en in de avond, en waar het juist snel in de schaduw ligt. Let ook op plekken waar regenwater blijft staan of waar de grond juist snel droog wordt. Dat geeft veel informatie over de bodem en de afwatering.

Pak daarna een rolmaat en papier erbij. Meet de volledige tuin op en maak een eenvoudige plattegrond. Teken alles wat er nu staat: paden, borders, bomen, schuurtjes en andere vaste elementen. Geef ook aan wat u wilt laten staan, zoals een waterelement of bepaalde planten. Controleer of er hoogteverschillen zijn door bijvoorbeeld met een lange lat en waterpas te meten. Zo voorkomt u dat u straks een terras aanlegt dat scheef afloopt of water vasthoudt.
Teken vervolgens een nieuw ontwerp op basis van de plattegrond. U hoeft geen tuinarchitect te zijn; als het voor uzelf maar duidelijk is. Bepaal waar u zitplekken wilt maken, hoe u door de tuin wilt kunnen lopen en waar ruimte moet zijn voor praktische zaken zoals afvalbakken, een fietsenstalling of opslag. Let erop waar het lekker zitten is: in de ochtendzon, in de middagwarmte of juist in een beschutte hoek uit de wind. Dit soort keuzes bepaalt voor een groot deel hoe prettig de tuin straks aanvoelt.

Bij Van Weert merken we vaak dat deze voorbereidende fase wordt onderschat. Mensen willen graag snel resultaat zien en gaan al scheppen voordat er een goed plan ligt. Dat zorgt later voor frustratie, verspild werk of zelfs het opnieuw moeten doen van bepaalde delen. Terwijl een halve dag meten, schetsen en goed nadenken u uiteindelijk tijd én geld bespaart. Een tuin die logisch in elkaar zit, werkt fijner en blijft ook langer mooi. Wij zeggen altijd: begin niet met sjouwen, voordat u hebt nagedacht over wat u eigenlijk wilt maken.

Oude tuinelementen verwijderen zonder schade

Als u de tuin gaat leeghalen, is het belangrijk om dat zorgvuldig te doen. Alles eruit trekken met een schop lijkt snel en efficiënt, maar leidt vaak tot schade die achteraf lastig te herstellen is. Begin met de planten of elementen die u wilt behouden. Graaf deze ruim uit, zodat er voldoende wortels meegaan. Zet ze tijdelijk in grote potten of in een hoek van de tuin waar u niet aan het werk bent. Zorg dat ze vochtig blijven, zeker bij zonnig of droog weer. Bij lage temperaturen is het slim om ze af te dekken met vliesdoek of jute.

Plan voldoende tijd in voor deze stap in uw tuinrenovatie!

Oude bestrating, grind, houten vlonders of constructies weghalen kost meer tijd dan veel mensen denken. Vooral als er cement of wortelgroei onder zit. Hier loont het echt om met het juiste gereedschap te werken. Voor grote oppervlakken of zware tegels raden we een minigraver of een puinruimer aan. Als u het puin af moet voeren via een smalle achterom, kan een trilplaat op wieltjes of een motorische kruiwagen veel rugklachten schelen. Vergeet ook niet te regelen waar het afval heen moet: een container of een paar bigbags voorkomt eindeloos heen-en-weer rijden.
Controleer vooraf waar kabels en leidingen liggen. Oude verlichting, beregening of een afvoerbuis ligt vaak vlak onder het oppervlak. Gebruik een kabelzoeker of graaf met beleid als u het niet zeker weet. Per ongeluk een waterleiding doorsnijden is zo gebeurd, en levert naast vertraging ook extra kosten op.

Wij zien in de praktijk dat veel tuinrenovaties vertraging oplopen doordat mensen halverwege op onverwachte obstakels stuiten: een betonnen fundering onder een oud tuinhuis, een niet-afgedopte waterleiding of boomwortels die onder het hele terras doorlopen. Door vooraf rustig te inventariseren wat er ligt en vervolgens slim te slopen, voorkomt u gedoe. Wij adviseren altijd: werk met beleid en gebruik waar nodig machines. Dat maakt het verschil tussen een stroeve start en een vliegende.

Loopt u tijdens een tuinrenovatie vast en heeft u hulp nodig? Bel ons dan gerust. We bekijken graag hoe we u kunnen helpen om uw tuinrenovatie weer op de rit te krijgen!

Grondwerk legt de basis voor een goede tuin

Een nieuwe tuin begint onder de oppervlakte. Voordat u begint met bestraten of planten, moet de bodem op orde zijn. Deze fase bepaalt hoe stabiel uw terras ligt, hoe goed planten groeien en of water netjes wegloopt of juist blijft staan. Toch zien we vaak dat dit deel van het werk wordt overgeslagen of te snel wordt gedaan. Dat is zonde, want fouten in het grondwerk duiken altijd later op — vaak op het moment dat herstellen niet meer eenvoudig is.

Begin met het afgraven van oude grond, vooral als u last had van verzakking, slechte afwatering of verdichte klei. Voor een stevig terrasbed moet er voldoende ophoogzand worden aangebracht, dat u daarna gelijkmatig verdicht met een trilplaat. Controleer met een waterpas of het afschot goed is, zodat regenwater wegloopt in plaats van onder de bestrating te blijven staan. Bij kleigrond is het aan te raden om drainagebuizen te leggen. Dat voorkomt natte plekken en mosvorming. Heeft u juist zandgrond, dan kunt u beter organisch materiaal zoals compost of tuinaarde toevoegen, zodat de bodem vocht beter vasthoudt en voedingsstoffen langer vasthoudt.

Grondwerk vergt de juiste materialen

Voor dit werk heeft u de juiste hulpmiddelen nodig. Een schop en kruiwagen zijn onmisbaar, maar bij grotere oppervlaktes zijn een minigraver en een grondfrees erg handig. U bespaart er flink wat tijd en rugklachten mee. Houd er rekening mee dat u soms tientallen kuubs zand of grond moet verzetten. Bestel dit niet in losse zakken, maar regel een losgestorte levering of een paar big bags. Dat werkt sneller en is voordeliger.

Bij Van Weert zeggen we vaak: wat u onder de grond doet, ziet u pas terug na een paar maanden. Een goed aangelegd terras dat strak blijft liggen, borders die niet verzakken en planten die aanslaan zonder moeite — dat is het resultaat van degelijk grondwerk. Het is misschien niet het leukste om te doen, en het gaat niet meteen mooi ogen, maar dit is wel waar het verschil wordt gemaakt tussen een tuin die werkt en een tuin die continu aandacht blijft vragen. Neem er dus de tijd voor, gebruik het juiste gereedschap en sla geen stappen over. Daar plukt u later elke dag de vruchten van.

Ziet u het niet zitten om deze stap van uw tuinrenovatie zelf te doen? Laat het ons opknappen! Wij helpen u graag met de gedeeltes van uw tuinrenovatie die u niet zelf kan of wil oppakken. Daarna kunt u indien gewenst het stokje weer overnemen.

Zelf bestrating aanleggen

Als de ondergrond goed voorbereid is, kunt u aan de slag met de bestrating en de opbouw van andere vaste elementen in de tuin. Denk aan terrassen, tuinpaden, verhoogde borders, schuttingen of een pergola. Begin altijd achterin de tuin en werk naar voren toe. Zo voorkomt u dat u over vers aangelegd werk heen moet lopen of rijden. Dat lijkt logisch, maar het wordt in de praktijk vaak vergeten.

Voor het leggen van tegels of klinkers heeft u een stabiele onderlaag nodig van aangetrild zand. Gebruik een lange waterpas of een touwlijn om te controleren of alles recht ligt. Begin met het stellen van kantopsluiting, bijvoorbeeld met opsluitbanden. Daarmee zorgt u ervoor dat de bestrating niet gaat schuiven. Leg vervolgens de stenen of tegels in het gewenste patroon, klop ze aan met een rubberen hamer en controleer voortdurend de richting en het afschot. Als alles ligt, veegt u het oppervlak goed in met voegzand. Dit voorkomt dat er later onkruid tussen groeit en helpt verzakking tegen te gaan.

Schutting of pergola zelf plaatsen?

Schuttingen, pergola’s of verhoogde bakken vergen een andere aanpak. Plaatsen begint met een stevige fundering. Gebruik palen van duurzaam hout of staal, eventueel met betonvoeten. Zet ze altijd vast met snelbeton in een ruim gegraven gat. Met een touwlijn of een waterpas over de volledige lengte houdt u de boel recht. Hier valt of staat het eindresultaat mee: een hekwerk dat wiebelt of scheefloopt haalt het hele beeld van een verzorgde tuin onderuit.

Een tuinpad lijkt eenvoudig, tot het na een winter verzakt blijkt of er plassen blijven staan. Of een schutting die nét uit het lood staat en met elke windvlaag beweegt. Met de juiste aanpak, degelijk materiaal en vooral: aandacht voor detail, voorkomt u dat soort frustraties. Ons advies? Meet vaker dan u denkt nodig te hebben, werk nauwkeurig en neem de tijd om het goed te doen. Dan ligt uw tuin er straks strak bij — en blijft dat ook zo.

Planten: de juiste plek en het juiste moment

Zodra de structuur van de tuin staat, komt het groen aan de beurt. Begin met de grootste planten: bomen, struiken of heesters bepalen de lijnen en hoogte in de tuin. Daarna volgt de opbouw met vaste planten, siergrassen en bodembedekkers. Zet nieuwe beplanting altijd met voldoende ruimte ertussen, ook als het er in het begin nog wat leeg uitziet. Planten groeien snel dichter naar elkaar toe, en als ze te krap staan, gaan ze elkaar in de weg zitten en neemt de kans op ziekten toe.

Wilt u bestaande planten hergebruiken? Doe dat dan op een bewolkte dag, bij voorkeur in het voor- of najaar. Graaf de planten ruim uit en geef ze direct na het verplaatsen ruim water. Zet ze niet vol in de zon en dek ze eventueel tijdelijk af met vliesdoek als bescherming tegen felle zon of wind. Zo verkleint u de kans dat ze uitdrogen of verbranden.

Bij het aanplanten maakt de bodem het verschil. Voeg altijd tuinaarde of compost toe aan de bestaande grond. Meng het goed door met een schop of handfrees zodat de structuur luchtig blijft en voedingsstoffen zich goed verspreiden. Dat helpt jonge planten om sneller aan te slaan en sterker te wortelen. Zorg ook dat u diep genoeg plant — te hoog en de wortels drogen uit, te diep en de plant stikt.
Voor deze fase heeft u geen zware machines nodig, maar wel degelijk handgereedschap. Een goede spade, een scherpe plantschep en een gieter of tuinslang zijn voldoende. Een snoeischaar is handig om beschadigde delen direct weg te knippen.

Vanuit onze ervaring bij Van Weert kunnen we zeggen: hier ziet u uw tuin tot leven komen. Maar dat lukt alleen als de basis klopt. Te snel, te dicht op elkaar of zonder aandacht voor bodem en standplaats leidt vaak tot teleurstelling. Planten doen het pas goed als ze op de juiste plek staan, met de juiste verzorging. Het loont om hier met aandacht te werk te gaan. U legt daarmee de basis voor een tuin die niet alleen mooi oogt bij oplevering, maar die zich elk seizoen verder ontwikkelt.

De afwerking: de puntjes op de i

Zodra alles op z’n plek staat, is het tijd voor de afwerking. Denk aan tuinverlichting, bewatering en aankleding zoals potten of tuinmeubels. Verlichting legt u idealiter al in een eerdere fase aan, maar u kunt in deze stap nog lampen plaatsen of aansluiten. Kies bij voorkeur voor 12V-systemen, die zijn veilig en makkelijk zelf aan te leggen. Let bij verlichting op sfeer en functionaliteit — een pad hoeft niet overbelicht, maar moet wel veilig zijn.
Het waterelement dat u wilde behouden kunt u nu opnieuw integreren. Misschien moet het schoongemaakt, verplaatst of opnieuw aangesloten worden. Test alles goed voordat u de tuin als ‘klaar’ beschouwt.

Veelgemaakte fouten bij tuinrenovatie

Eén van de grootste valkuilen is te snel beginnen. Zonder goed ontwerp en plan eindigt u vaak met een halfbakken resultaat. Ook wordt grondwerk regelmatig onderschat. Dan ligt de bestrating er prachtig in, maar zakt alles na één winter scheef. Te weinig aandacht voor de juiste plant op de juiste plek zorgt voor mislukking in het groeiseizoen. En tot slot: onderschat het werk niet. Wat er in een weekend in uw hoofd zat, kan in de praktijk zomaar een maand duren.

Zelf doen of toch hulp inschakelen?

Een tuinrenovatie zelf aanpakken kan veel voldoening geven. U houdt zelf het overzicht, bepaalt het tempo en ziet stap voor stap resultaat van uw werk. Toch zijn er momenten waarop u kunt vastlopen. Misschien lukt het grondwerk niet zoals gepland, zit u te stoeien met het afschot van de bestrating, of blijkt het plaatsen van een schutting lastiger dan gedacht. In zulke gevallen is het verstandig om een deel van het werk uit te besteden.

Bij Van Weert springen we graag bij waar nodig. We kunnen bijvoorbeeld het grondwerk verzorgen, de bestrating strak aanleggen of het hekwerk voor u plaatsen. U blijft zelf de regie houden, wij zorgen dat het technische deel goed gebeurt. Zo blijft de vaart erin en weet u zeker dat het eindresultaat klopt.

Denkt u na het lezen van dit artikel: dit is eigenlijk meer werk dan ik dacht? Geen probleem. Wij kunnen ook de volledige tuinrenovatie voor u uitvoeren — van ontwerp tot oplevering. Neem gerust contact met ons op via telefoon of mail. We kijken graag met u mee wat de beste aanpak is voor uw tuin.