Stikstofdepositie in Noord-Brabant: een sluipend probleem

In Noord-Brabant is stikstofneerslag al jaren een van de grootste bedreigingen voor natuurgebieden. Stikstof afkomstig van landbouw, verkeer en industrie zet zich af op de bodem, wat leidt tot een verstoring van het ecosysteem. Dit werkt door in de waterhuishouding, bodemkwaliteit en biodiversiteit. Stikstofgevoelige natuur, zoals heidegebieden, zandverstuivingen en vennen, raakt hierdoor steeds verder uit balans. Gras- en struiksoorten nemen de overhand, waardoor karakteristieke planten als dopheide en klokjesgentiaan verdwijnen. Dit heeft gevolgen voor insectenpopulaties, die op hun beurt weer impact hebben op vogel- en zoogdierensoorten.
Van Weert werkt graag samen met partijen als Staatsbosbeheer en provincies om natuurgebieden weerbaarder te maken tegen de schadelijke gevolgen van stikstof. Dit doen we door middels landschapsinrichting verstoorde ecosystemen te herstellen en de biodiversiteit te bevorderen. Dankzij onze ervaring in grondverzet, natuurbeheer en boombeheer dragen we bij aan een gezonde leefomgeving voor planten en dieren.

Benieuwd hoe we u kunnen helpen? Bel ons gerust voor meer informatie.

Specifieke impact op natuurgebieden in Noord-Brabant

Noord-Brabant herbergt een groot aantal kwetsbare Natura 2000-gebieden waar stikstofdepositie een directe bedreiging vormt voor biodiversiteit en landschapskwaliteit. Heidevelden, zandverstuivingen en beekdalen kampen met vergrassing en verruiging, wat de karakteristieke vegetatie onderdrukt en de leefomgeving van beschermde diersoorten aantast. Om deze problemen aan te pakken, zijn gerichte maatregelen nodig die de stikstofbelasting verminderen en de oorspronkelijke structuur van deze landschappen herstellen en versterken.

Loonse en Drunense Duinen & Leemkuilen

De invloed van stikstof op dit stuifzand- en heidegebied is duidelijk zichtbaar. De open zandvlaktes, die van nature door de wind in beweging blijven, groeien steeds sneller dicht met pijpenstrootje en opslag van berk en grove den. Dit vermindert de biodiversiteit en belemmert de natuurlijke dynamiek van het landschap. Beheermaatregelen zoals begrazing en plaggen zijn noodzakelijk om de oorspronkelijke vegetatie in stand te houden.

Brabantse Wal

Dit grensgebied tussen zandgronden en kleigronden kampt met een hoge stikstofbelasting. Door de voedselrijkdom in de bodem krijgen grassen en brandnetels de overhand. Dit verstoort de flora en fauna die afhankelijk is van schrale omstandigheden. Vlindersoorten die kenmerkend zijn voor heischrale graslanden, zoals het bruin blauwtje, hebben het moeilijk. Tegelijkertijd neemt de druk op het gebied toe door uitbreiding van woonwijken en infrastructuur.

Regte Heide en Riels Laag

De Regte Heide is een van de weinige plekken in Brabant waar nog levend hoogveen voorkomt. Door stikstofdepositie wordt dit proces echter verstoord. De verhoogde voedingsstoffen in de bodem leiden tot een dominantie van pijpenstrootje en elzen, die de veenvorming onderdrukken. Hierdoor verdwijnt de habitat van zeldzame soorten zoals de heikikker en veenbesparelmoervlinder. Daarnaast heeft de hydrologische situatie te lijden onder wateronttrekking voor landbouw en drinkwatervoorziening.

Kampina & Oisterwijkse Vennen

Dit natte natuurgebied met vennen en moerasbossen kampt met vermesting en verzuring door stikstofdepositie. Hierdoor verandert de waterchemie, wat leidt tot een toename van algen en een afname van waterplanten zoals waterlepels en moerashertshooi. Dit heeft directe gevolgen voor soorten als de boomkikker en de gevlekte witsnuitlibel, die afhankelijk zijn van heldere, voedselarme wateren.

Strabrechtse Heide & Beuven

Op de Strabrechtse Heide leidt stikstofdepositie tot een versnelde vergrassing, waardoor kenmerkende plantensoorten als kleine zonnedauw en beenbreek worden verdrongen. Dit beïnvloedt insectensoorten zoals de kommavlinder en het gentiaanblauwtje, die specifieke planten nodig hebben om zich voort te planten. Het Beuven, een van de grootste vennen van Nederland, lijdt onder de vermesting en de verzuring van het water, waardoor de karakteristieke vegetatie steeds moeilijker kan overleven.

Van Weert draagt bij aan natuurherstel

Met meer dan 80 jaar ervaring in natuurbeheer en landschapsinrichting helpt Van Weert bij het herstellen en behouden van deze waardevolle ecosystemen. Door specialistische kennis en een doelgerichte aanpak werken we aan effectieve oplossingen voor stikstofgerelateerde problemen.

Landschapsinrichting herstelt ecosystemen

Van Weert zet zich in voor het inrichten en herstellen van natuurgebieden die te maken hebben met een overmaat aan stikstofdepositie. Door ingrepen op maat wordt de natuurlijke dynamiek hersteld, waardoor inheemse flora en fauna weer de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen. Dit kan inhouden dat vergraste terreinen worden afgeplagd, waardoor de voedselarme bodems weer kansen bieden aan karakteristieke plantensoorten zoals struikhei en kleine zonnedauw. Ook wordt gekeken naar het herstel van natuurlijke waterlopen en oevers, zodat het watersysteem in balans blijft en moerasvegetaties niet worden verdrongen door snelgroeiende, stikstofminnende soorten.

Waar nodig, worden kleinschalige reliëfaanpassingen doorgevoerd om microhabitats te creëren die bijdragen aan een diverser landschap. Dit komt niet alleen plantensoorten ten goede, maar ook insecten, vogels en kleine zoogdieren die afhankelijk zijn van structuurrijke natuur. Bij de uitvoering van deze werkzaamheden maakt Van Weert gebruik van duurzame technieken en zorgvuldig geselecteerde materialen om verstoring tot een minimum te beperken en de natuurlijke processen maximaal te ondersteunen. Van Weert speelt een belangrijke rol in de inrichting en herstructurering van natuurgebieden die onder druk staan door stikstofdepositie. Door het terugbrengen van variatie in het landschap wordt de natuurlijke balans hersteld. Dit kan betekenen dat voedselrijke bovenlagen worden afgegraven, vergraste terreinen opnieuw worden ingericht of dat natuurlijke oevers en waterlopen worden aangelegd om de waterhuishouding te verbeteren. Dit draagt bij aan herstel van schraalgraslanden, heidevelden en moerassen, wat de biodiversiteit ten goede komt.

Bodembeheer en vegetatieherstel

Een gezonde bodem vormt de basis voor veerkrachtige natuur. Stikstofophoping verandert de chemische samenstelling van de bodem, waardoor plantensoorten die goed gedijen in voedselarme omstandigheden worden verdrongen door snelgroeiende gewassen zoals pijpenstrootje en braam. Van Weert neemt gerichte maatregelen om deze processen om te buigen en de natuurlijke balans te herstellen.

Door middel van plaggen verwijderen wij de bovenste, met stikstof verrijkte bodemlaag, zodat kenmerkende vegetatie zoals struikhei, zandblauwtje en tormentil opnieuw wortel kan schieten. Deze aanpak zorgt ervoor dat de voedingsstoffen in de bodem weer op natuurlijke wijze in balans komen. Daarnaast passen we ecologisch maaibeheer toe, waarbij we variëren in maaitijdstippen en hoogtes om de biodiversiteit te stimuleren. Dit voorkomt dat dominante grassoorten de overhand krijgen en biedt ruimte aan bloeiende planten die belangrijk zijn voor insecten.

Ook in stuifzandgebieden passen wij specifieke technieken toe, zoals het opnieuw activeren van verstuivingen door stroken te strippen van invasieve vegetatie, zodat deze unieke ecosystemen behouden blijven. Om de effecten van stikstof op de bodem te verminderen, voeren wij beheermaatregelen uit zoals plaggen, maaien en begrazing. Door de bovenste stikstofrijke laag te verwijderen, geven we karakteristieke heide- en stuifzandvegetaties weer een kans. We voorkomen dat grassen en snelgroeiende struiken de overhand krijgen.

Waterhuishouding en hydrologisch herstel

Stikstofdepositie gaat vaak hand in hand met verdroging, waardoor ecosystemen onder druk komen te staan en kenmerkende vegetaties verdwijnen. Van Weert helpt bij het herstellen van natuurlijke hydrologische processen, zodat water beter vastgehouden wordt en verdroging wordt tegengegaan. Dit doen we door het dichten van oude ontwateringssloten, het verleggen van beken naar hun oorspronkelijke loop en het herstellen van natuurlijke oevers.

In gebieden waar de waterhuishouding is verstoord, moet vernatting worden aangebracht. Hierdoor krijgen vochtminnende plantensoorten zoals veenmos, moerashertshooi en dopheide weer de kans om zich te vestigen. Dit heeft niet alleen een positief effect op de vegetatie, maar ook op dieren die afhankelijk zijn van natte habitats, zoals amfibieën en libellen.

Daarnaast werken we aan het herstel van kwel in beekdalen en natte heidegebieden. Door strategische ingrepen wordt water langer vastgehouden, waardoor de variatie in microhabitats toeneemt. Dit helpt bij het tegengaan van verdroging en draagt bij aan een stabielere waterhuishouding op de lange termijn. Onze werkzaamheden worden zorgvuldig afgestemd op de specifieke eisen van elk natuurgebied, zodat de natuurlijke dynamiek optimaal hersteld wordt. Veel stikstofgevoelige natuurgebieden hebben ook te kampen met verdroging. Wij richten gebieden opnieuw in om de waterhuishouding te verbeteren, bijvoorbeeld door het verhogen van grondwaterstanden en het herstellen van natuurlijke waterlopen. Dit draagt bij aan het behoud van vochtige heide, blauwgraslanden en veenmosvegetaties.

Boom- en bosbeheer

Bossen in Noord-Brabant hebben te lijden onder stikstofdepositie, waardoor snelgroeiende, stikstofminnende boomsoorten zoals berk en esdoorn de overhand krijgen. Dit leidt tot een eentonige bosstructuur die weinig ruimte biedt voor biodiversiteit. Van Weert voert daarom gerichte uitdunningen uit, waarbij de dominante soorten worden teruggedrongen en er plaats komt voor een gevarieerde boom- en struiklaag. Hierdoor krijgen inheemse loofboomsoorten zoals eik, haagbeuk en linde een kans om zich te ontwikkelen, wat bijdraagt aan een weerbaarder bos.

Naast uitdunningen richten we ons op het herstellen van bosranden en open plekken binnen bossen. Door kleinschalige kap en het aanplanten van diverse struiken, ontstaat een geleidelijke overgang tussen bos en open landschap. Dit bevordert de aanwezigheid van insecten, vogels en kleine zoogdieren die afhankelijk zijn van structuurrijke vegetatie.

Verder bestrijden we invasieve exoten zoals Amerikaanse vogelkers en Japanse duizendknoop, die door de verhoogde stikstofniveaus agressief kunnen uitbreiden en inheemse planten verdringen. Door deze soorten vroegtijdig aan te pakken, voorkomen we dat ze een negatieve impact hebben op de bosbodem en de aanwezige vegetatie.

Bij alle ingrepen houden we rekening met de natuurlijke successieprocessen, zodat de structuur en veerkracht van het bos op lange termijn gewaarborgd blijven. Dit draagt bij aan een gezonde leefomgeving voor bosbewoners zoals spechten, vleermuizen en insecten, terwijl het bos beter bestand is tegen droogte, plagen en ziekten. In bossen waar stikstofdepositie leidt tot eenzijdige verjonging van stikstofminnende boomsoorten, passen wij gerichte uitdunning toe. Dit stimuleert de diversiteit aan boom- en struiksoorten en zorgt voor een veerkrachtiger bos. Ook bestrijden wij invasieve soorten die profiteren van de verhoogde voedingsstoffen in de bodem en inheemse flora verdringen.

Samenwerking met Staatsbosbeheer en andere natuurbeheerders

Wij werken nauw samen met Staatsbosbeheer en andere terreinbeheerders om natuurgebieden in Noord-Brabant te herstellen en te behouden. Onze multidisciplinaire aanpak zorgt ervoor dat natuurbeheer toekomstgericht wordt uitgevoerd.

Van Weert combineert vakmanschap met een duurzame visie om natuurgebieden veerkrachtiger te maken tegen de impact van stikstof. Onze expertise in beheer en inrichting maakt ons een betrouwbare partner voor overheden, natuurorganisaties en particuliere grondeigenaren die streven naar een gezonde en diverse leefomgeving.